In Leuven-centrum is het een pak warmer dan in de deelgemeenten, en dan vooral ’s nachts. Dan kan het verschil oplopen tot wel 7 graden. Dat temperatuurverschil is het effect van het stedelijke hitte-eiland. Zo’n hitte-eiland valt vaak samen met een stadscentrum omdat er veel asfalt en beton is en minder groen. En dat kan gevolgen hebben voor de gezondheid. Omdat de temperatuur ’s nachts niet voldoende daalt, krijgt ons lichaam niet de tijd om te recupereren en af te koelen. Vooral voor ouderen, kinderen, mensen met hart- en vaatziekten maar ook mensen die niet de middelen hebben om ventilatie te voorzien of hun huis te isoleren, kan dat gevolgen hebben. Overmatige hitte kan bovendien leiden tot ademhalingsproblemen en dehydratatie.’ Het stedelijk hitte-eilandeffect is dus niet zo onschuldig. Zeker niet, als je er mee rekening houdt dat in de toekomst meer en meer mensen in de stad zullen wonen en dat de globale klimaatopwarming ook nog toeneemt.

Het stedelijk hitte-eiland wordt dus gekenmerkt door hoge temperaturen in de binnenstad ten opzichte van deze in de landelijke en meer natuurlijke omgeving eromheen. Dit temperatuurverschil valt te verklaren door:

de stedelijke structuur en de grote aanwezigheid van donkere, ondoorlaatbare oppervlaktematerialen
een hoge en dichte bebouwing waaruit zonnestraling niet gemakkelijk kan ontsnappen
een lagere windsnelheid waardoor warmte minder snel kan worden afgevoerd
de lage reflectiegraad, hoge warmtecapaciteit en infraroodstraling van typische constructiematerialen in de stad zoals asfalt en beton. Ze nemen dus meer warmte op dan een grasveldje of een pleintje met bomen.

Gelukkig vormen natuur-gebaseerde oplossingen zoals de aanplanting van bomen en struiken (groene infrastructuren) en het aanleggen van waterpartijen (blauwe infrastructuren) een veelbelovende oplossing voor het verzachten van stedelijke hitte:

bomen en planten vangen veel van de inkomende zonnestraling op en bieden zo schaduw aan hun omgeving
groen en blauw zorgen voor actieve koeling: door de verdamping via hun bladeren of het wateroppervlak onttrekken ze energie aan hun omgeving die anders wordt omgezet in warmte
natuurlijke oppervlaktematerialen hebben een hoge reflectiegraad en lage warmtecapaciteit, ze reflecteren veel van de inkomende zonnestraling en nemen weinig warmte op in vergelijking met de typische constructiematerialen

De verkoelende eigenschappen van stedelijk groen en blauw worden echter sterk beïnvloed door hun compositie (de hoeveelheid en diversiteit) en hun configuratie (de ruimtelijke verspreiding in het landschap). Omdat steden meestal slechts een beperkte oppervlakte beschikbaar hebben voor stedelijk groen en blauw, is een optimale configuratie noodzakelijk om hun verkoelend effect te maximaliseren. En het is juist dit wat we binnen het Leuven.cool project onderzoeken nl. hoe groot is het stedelijk hitte-eiland in Leuven en wat is het effect van de samenstelling en ruimtelijke verdeling van stedelijk groen en blauw op de luchttemperatuur en het thermisch comfort.